Bloedverlies tijdens de zwangerschap

Bloedverlies tijdens de zwangerschap komt vaker voor dan je denkt. Maar liefst één op de drie vrouwen heeft tijdens het eerste trimester van de zwangerschap met bloedverlies te maken. Dit varieert van wat bruine vlekjes tot helderrood bloed en bij sommige vrouwen zelfs grote stolsels.

Bloedingen kunnen in elk stadium van de zwangerschap voorkomen, maar komen het meest voor in het eerste trimester. Het is belangrijk dat vrouwen weten dat dit niet per se betekent dat er iets mis is. Bloedingen in het tweede of derde trimester van de zwangerschap kunnen echter wijzen op een complicatie. Elke bloeding, ongeacht in welk stadium, moet worden onderzocht. Er zijn meerdere redenen waarom vaginaal bloedverlies kan optreden tijdens de zwangerschap:

Bloedverlies in het eerste trimester

Tekenen van een miskraam

In sommige gevallen is een miskraam onvermijdelijk. Dit betekent dat er niets kan worden gedaan om de zwangerschap te behouden of te ondersteunen. Er kan redelijkerwijs worden aangenomen dat het merendeel van de miskramen het gevolg is van grote problemen met de ontwikkeling van het embryo. Een miskraam wordt vaak gezien als de manier waarop de natuur bepaalt dat gezondere embryo’s overleven en zich verder kunnen ontwikkelen. 
Bij een dreigende miskraam bevindt het embryo zich nog in de baarmoeder. Er is sprake van een volledige miskraam als de baarmoeder leeg is en het embryo is uitgedreven. Vrouwen die een miskraam hebben gehad, moeten vaak ook een D&C (dilatatie en curettage) ondergaan om resterend zwangerschapsweefsel te verwijderen. Als dit in de baarmoeder achterblijft, kan het leiden tot infectie en aanhoudende bloedingen. 

Wat je moet doen als je bloedt tijdens de zwangerschap

• Draag maandverband of een inlegkruisje zodat je kunt zien hoeveel bloed je verliest
• Houd bij hoeveel maandverband je gebruikt en hoe vaak je het moet verwisselen
• Gebruik geen tampons en vermijd geslachtsgemeenschap zolang je bloedt
• Vraag advies aan je arts
• Ga er niet meteen vanuit dat je de baby gaat verliezen. Veel vrouwen bloeden tijdens de zwangerschap en krijgen toch op of rond de uitgerekende datum een gezonde baby 

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Dit gebeurt wanneer het embryo zich buiten de baarmoeder innestelt. Meestal is dit in de eileiders. Omdat deze niet kunnen uitzetten zoals de baarmoeder, kan de eileider scheuren naarmate het embryo groeit. Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap komt in circa 1 op de 60 zwangerschappen voor. Het komt vaker voor bij vrouwen die aan hun eileiders zijn geopereerd, eerder een buitenbaarmoederlijke zwangerschap hebben gehad of last hebben gehad van bekkeninfecties. 

Mola-zwangerschap

Dit is een zeldzame aandoening die ook kan resulteren in bloedverlies tijdens de zwangerschap. Hierbij vormt er zich geen vruchtje in de baarmoeder, maar een 'mola', een klompje abnormaal weefsel. Bloedverlies, pijn en het ontbreken van foetale tekenen zijn signalen dat er iets aan de hand is. Met behulp van een echo kan worden gekeken of er sprake is van een mola-zwangerschap. Sommige vrouwen die een mola-zwangerschap hebben gehad, hebben chemotherapie nodig omdat er zich kankercellen hebben ontwikkeld. 

Baarmoederinfectie

Soms is een infectie de oorzaak van bloedverlies tijdens de zwangerschap. Het is belangrijk om de oorzaak van de infectie op te sporen zodat met de juiste behandeling kan worden begonnen. Als er sprake is van een bacteriële infectie wordt een geschikt gevoelig  antibioticum toegediend. Afhankelijk van de ernst van de bloeding kan een ziekenhuisopname nodig zijn. 

Urineweginfectie (UTI)

Een urineweginfectie kan tijdens de zwangerschap bloedverlies veroorzaken, zowel uit de baarmoeder als uit de blaas. Behandeling met antibiotica is meestal zeer effectief, maar het kan nodig zijn om ze langdurig te blijven gebruiken. Onbehandelde urineweginfecties kunnen leiden tot vroegtijdige bevalling en nierschade. 

Bloeding na geslachtsgemeenschap

Veel vrouwen hebben last van licht vaginaal bloedverlies na geslachtsgemeenschap. Meestal komt dit doordat de baarmoederhals ontstoken is en vol bloed zit. De meeste vrouwen wordt geadviseerd om te stoppen met seks zolang het bloeden aanhoudt. 

Placenta praevia

Dit is een aandoening waarbij de placenta de baarmoedermond geheel of gedeeltelijk afdekt. In plaats van dat de placenta zich aan de baarmoederwand hecht, zodat er een stevige plek is waar bloed wordt uitgewisseld, is er sprake van weglekkend bloed. Er zijn verschillende gradaties van placenta praevia, afhankelijk van de mate waarin de baarmoederhals is bedekt. Als de baarmoederhals volledig is afgesloten, kan de baby niet vaginaal geboren worden en is een keizersnede noodzakelijk.
De kans op placenta praevia is groter bij oudere vrouwen, vrouwen die eerder placenta praevia hebben gehad en vrouwen die een meerling hebben gekregen. Zo'n 70% van de vrouwen met placenta praevia heeft last van bloedverlies zonder pijn, 20% heeft last van krampen met bloedverlies en 10% heeft geen symptomen. 

Loslating van de placenta

Dit is een verloskundige noodsituatie en kan het leven van de baby en de moeder in gevaar brengen. Hierbij laat de placenta los van de baarmoederwand, wat bloedverlies en buikpijn veroorzaakt. In de meeste gevallen moet de baby met een keizersnede worden geboren. Vrouwen die vier of meer kinderen hebben gehad, die cocaïne of tabak gebruiken, die 35 jaar of ouder zijn, die eerder een van placentaloslating of een operatie aan de baarmoeder hebben gehad, lopen een groter risico. De kans op loslating van de placenta bedraagt circa 1 op de 200 zwangerschappen. 
Ongeveer 80% van de vrouwen met een loslatende placenta heeft last van zwaar bloedverlies met stolsels uit de vagina en 20% heeft helemaal geen zichtbaar bloedverlies. 

Vroeggeboorte

Een antepartumbloeding (vóór de bevalling) kan ook optreden als de baby vóór de uitgerekende datum komt. Bij een vroeggeboorte wordt het kindje vóór de 38e week van de zwangerschap geboren. Hierbij kan waterig en slijmerig bloedverlies optreden. Dit komt omdat de vliezen mogelijk ook gebroken zijn en het vruchtwater zich vermengt met bloed. 

Baarmoederbreuk

Kan optreden in de latere stadia van de zwangerschap en komt vaker voor bij vrouwen die vier of meer kinderen hebben gehad. De baarmoeder zal eerder scheuren als de baarmoederwand verzwakt is, bijvoorbeeld vanwege een eerdere operatie of een keizersnede. Een baarmoederbreuk is een verloskundig noodgeval waarbij de vrouw onmiddellijk naar het ziekenhuis moet. 

Spataderen

Heel soms kunnen spataderen in de vagina of weefselschade van de baarmoederhals bloedingen veroorzaken tijdens de zwangerschap. Dit komt echter maar zelden voor. Vrouwen die vaginaal trauma of vaginale spataderen hebben gehad die ernstig genoeg zijn om bloedingen te veroorzaken, moeten wel extra alert zijn. 

Foetale bloeding

Een foetale bloeding kan met een speciale bloedtest worden onderscheiden van het bloed van de moeder. In dit geval zijn foetale cellen, in plaats van maternale cellen, aanwezig in het vaginale bloed van de moeder. 

Wanneer moet je medische hulp inschakelen?

Elke vorm van bloedverlies tijdens de zwangerschap moet worden onderzocht. Hoewel het algemener is dat vrouwen tijdens het eerste trimester bloeden, is het nog steeds belangrijk om advies in te winnen bij een arts. Zelfdiagnose is gebruikelijk, maar daarmee wordt niet de ware reden van het bloedverlies vastgesteld. 
Vaak wordt een echo gemaakt om te kijken waarom er bloedverlies is opgetreden. Hiermee kan ook worden bepaald waar de bloeding is ontstaan, of de baby nog levensvatbaar is en wat je kunt verwachten. 

Schakel medische hulp in:

• Als je last hebt van vaginaal bloedverlies
• Als je buikkrampen of buikpijn hebt
• Als je je kindje niet voelt bewegen of er een verandering optreedt in de manier waarop je kindje beweegt
• Als je een verhoogde temperatuur hebt (een normaal temperatuurbereik is 36,1-37,3 °C)
• Als je hevig bloedt, met bloedstolsels of zichtbare stukjes weefsel
• Als je je duizelig, flauw of licht in het hoofd voelt
• Als je geen adem meer kunt halen of pijn krijgt in het puntje van je schouder(s)
• Als je een abortus hebt gehad en hevig bloedt, een verhoogde temperatuur of buikpijn hebt 

Sommige vrouwen weten niet dat ze zwanger zijn en komen daar pas achter als ze naar de dokter gaan vanwege vaginaal bloedverlies. Dit komt vaker voor bij vrouwen die onregelmatig menstrueren en geen anticonceptie gebruiken. 

Wat je kunt verwachten als je bloedt tijdens de zwangerschap:

• Een controle van je medische en verloskundige geschiedenis
• Een vaginaal onderzoek, waarschijnlijk met een speculum ('eendenbek')
• Bloedonderzoek – gewoonlijk bestaand uit een zwangerschapstest, een volledig bloedbeeld en een beoordeling van de bloedgroep. Het is belangrijk om de rhesusfactor te bepalen, vooral voor vrouwen die rhesus negatief zijn en zwanger zijn van een rhesus positieve baby.
• Een urinetest met kweek en gevoeligheid om te controleren op een infectie
• Een echografie om te controleren of de baby nog aanwezig is, waar het embryo zich heeft ingenesteld en of er andere problemen zijn die de bloeding veroorzaken. Als je je nog in het eerste trimester van de zwangerschap bevindt, kan het nodig zijn dat je een volle blaas hebt, zodat de baarmoeder duidelijker zichtbaar is voor de echoscopist.

Je emoties

Voor stellen die graag een kindje willen, kan het vreselijk zijn om tijdens de zwangerschap bloedingen mee te maken. In de meeste gevallen krijgen de vrouwen toch een gezonde baby, maar dat is niet zeker. Ondersteunende therapie kan enorm nuttig zijn voor stellen die te maken hebben met rouw en verlies.