Groeicurve
Over de hele wereld worden groeicurves voor kleine kinderen gebruikt. Ze kunnen onderling licht verschillen, maar het basisprincipe is hetzelfde. Groeicurves zijn lange tijd onveranderd gebleven, maar de afgelopen jaren zijn er verbeteringen aangebracht in het ontwerp en de informatie die ze bevatten.
De afgelopen jaren heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) afzonderlijke groeicurves samengesteld die het groeipatroon van een baby die borstvoeding krijgt, nauwkeuriger weerspiegelen. Dit is gedaan omdat baby's die borstvoeding krijgen op een andere manier aankomen dan baby's die flesvoeding krijgen.
Baby's die borstvoeding krijgen, komen in de eerste drie maanden van hun leven meestal veel aan, waarna hun gewichtstoename gedurende een paar maanden stabiliseert. Baby's die flesvoeding krijgen, komen doorgaans gelijkmatiger aan. Dit verschil bleek van invloed te zijn op de manier waarop artsen de groei van baby's interpreteerden. In plaats van dat de vertraagde gewichtstoename bij baby's die borstvoeding krijgen als normaal werd gezien, was het een reden om aanvullende voeding te adviseren. De groeicurves van de WHO gelden ook voor baby's die flesvoeding krijgen.
Groeicurves toen en nu
Vroeger waren groeicurves met name bedoeld om ondervoeding te herkennen. De laatste jaren zijn ze echter ook effectief gebleken bij het bepalen welke kinderen risico lopen op overgewicht of obesitas.
Groeicurves kunnen ook worden gebruikt met de percentielen in de BMI-naar-leeftijd-tabel – een andere manier om de gezonde groeipatronen van een kind in de gaten te houden.
Met behulp van groeicurves kunnen overheden ook goed beoordelen hoe het staat met de gezondheid en het welzijn van de bevolking als geheel.
Waarom gebruiken we groeicurves?
Elke ouder wil weten of hun baby goed groeit en gezond is. Ouders willen ook weten dat ze er alles aan doen om de groei van hun baby te ondersteunen. Groeicurves zijn een goede manier om te controleren of dit het geval is.
Bij groeicurves gaat het over gemiddelden: gemiddelde baby's van hetzelfde geslacht en dezelfde leeftijd, die in hetzelfde land wonen en vrijwel dezelfde levensstijl hebben en voeding krijgen. Het doel van groeicurves voor baby's is om een objectieve, nauwkeurige beoordeling te geven van hoe elke individuele baby groeit op basis van leeftijd en geslacht. Natuurlijk is elke baby uniek en speciaal, maar ze moeten wel in een gestaag en regelmatig tempo groeien. Een van de belangrijkste doelstellingen van de kindertijd is immers om te ontwikkelen van een toestand van totale afhankelijkheid naar onafhankelijkheid. Zonder groei is dit niet mogelijk.
Groeicurves worden gebruikt door ouders, artsen, kinderartsen, kinderverpleegkundigen en zorgverleners. Elke baby heeft een eigen grafiek en bij voorkeur wordt dezelfde grafiek gebruikt om de groei te volgen vanaf de geboorte totdat ze naar school gaan.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Centers for Disease Control (CDC) raden zorgverleners aan de volgende groeicijfers te gebruiken:
Van de geboorte tot 36 maanden Hoofdomtrek, lengte en gewicht. Roze voor meisjes, blauw voor jongens.
Van 2 tot 20 jaar oud Percentielen voor lengte naar leeftijd, percentielen voor gewicht naar leeftijd, percentielen voor de body mass index naar leeftijd. Roze voor meisjes, blauw voor jongens.
Groeicurves kijken naar het percentage baby's/kinderen dat op dezelfde leeftijd hetzelfde gewicht of dezelfde lengte heeft. Elke curve is onderverdeeld in percentielen of percentages en omvat het 3e, 10e, 25e, 50e, 75e, 90e en 97e percentiel. Als een baby op het 10e percentiel zit qua gewicht, dan zijn van de 100 baby's er 90 zwaarder; op het 75e percentiel liggen ze boven het gemiddelde gewicht voor baby's van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht.
Wat beïnvloedt de groei van mijn baby?
De zwangerschapsduur is een belangrijke factor bij het bekijken van groeicurves. Te vroeg geboren baby's zijn uiteraard lichter en kleiner dan baby's die op tijd worden geboren (38-42 weken). Maar baby's die bij de geboorte zwaarder zijn, komen soms niet in hetzelfde tempo aan als baby's met een lager of gemiddeld geboortegewicht. Dit komt omdat het gewicht van een baby bij de geboorte meer verband houdt met de omstandigheden in de baarmoeder dan met erfelijke factoren.
De belangrijkste factoren die de groei beïnvloeden zijn: of de baby een jongen of een meisje is (jongens groeien doorgaans sneller dan meisjes), erfelijkheid, omgeving, hun algehele gezondheid, voeding en individuele groeifactoren. Vergelijkingen tussen baby's zijn zelden nuttig, behalve als het gaat om het gebruik van groeicurves. Want hoewel elke baby een uniek individu is en op zijn of haar eigen unieke tempo zal groeien en ontwikkelen, kan het zinvol zijn om de groeisnelheid te vergelijken met die van anderen van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht.
Hoe worden groeicurves gebruikt?
- De groei van een baby/kind wordt regelmatig gemeten en vastgelegd in een groeigrafiek.
- De drie dingen die worden gemeten, zijn gewicht, hoofdomtrek en lengte.
- Deze worden vervolgens uitgezet op de bijbehorende grafiek.
- De individuele metingen zijn minder belangrijk dan het patroon van de groeicurve in de loop der tijd.
- Het is belangrijk om niet te kijken naar individuele metingen, maar hoe ze zich verhouden tot vorige metingen.
- Wanneer de lijn in de grafiek daalt of vlak is, kan dit duiden op een probleem met de groei van de baby.
- Waar mogelijk moet iedere keer dezelfde weegschaal worden gebruikt om een baby te wegen.
- Voor de meest nauwkeurige meting moet de baby bloot zijn. Ook de lengte van een baby kan het meest nauwkeurig worden gemeten als deze bloot is. Inschatten hoeveel kleertjes of luiers wegen, is niet heel effectief.
- Groeicurves mogen niet de enige manier zijn waarop een baby wordt beoordeeld. Ze moeten niet op zichzelf worden gebruikt; hoe een baby eruitziet, zich gedraagt en zich ontwikkelt, is zeker ook belangrijk.
Wanneer moet ik me zorgen maken over de groeicurve van mijn baby?
Als je met je baby naar de dokter gaat, vraag dan naar zijn of haar groei. Gewichtstoename is niet consistent bij baby's/kinderen en verandert van dag tot dag en van week tot week. Bedenk dat het groeipatroon door de tijd heen belangrijk is, niet het resultaat van één of twee keer wegen of meten.
Tekenen dat je baby groeit
Over het algemeen duurt het twee weken voordat baby's terug zijn op hun geboortegewicht. Soms gebeurt dit niet, vooral als baby’s te vroeg geboren zijn, ziek zijn geweest of problemen hebben gehad met voeden.
Let op het volgende:
Je baby groeit uit zijn of haar kleertjes. De pijpen en mouwen van de rompertjes worden strakker en korter en ze hebben een grotere maat nodig.
- Je baby past goed in zijn of haar vel. Baby's met een losse, slappe huid hebben niet genoeg onderhuids vet om ze 'op te vullen'. Baby's die onvoldoende melk krijgen, zien eruit als een 'klein oud mannetje' en zien er ouder uit dan ze in werkelijkheid zijn. Ze kunnen ook bezorgd lijken en veel fronsen.
- Je baby is alert, actief, responsief en helder als hij of zij wakker is.
- Je baby wordt wakker voor een voeding, vertoont hongersignalen en is na het drinken een paar uur lang tevreden.
- Je baby plast en poept regelmatig. Hij of zij moet minimaal zes natte luiers per dag produceren. Soms poepen baby's niet vaak, vooral oudere baby's die borstvoeding krijgen. Maar zolang de poep zacht is, is dit geen reden tot bezorgdheid.
- Je baby komt regelmatig aan in gewicht; de lengte- en hoofd-omtrekmetingen laten een gestage toename zien.
- Je baby haalt zijn of haar ontwikkelingsmijlpalen. Deze variëren per baby, en er is een grote variatie in wat normaal is.
Gemiddelde gewichtstoename in de eerste 12 maanden
Geboorte - 3 maanden oud - 180 gram per week
3-6 maanden oud - 120 gram per week
6-12 maanden oud - 80 gram per week
Wanneer een baby bij de geboorte op een van de lagere percentielen wordt uitgezet, met name het 10e of 3e, is het de moeite waard om de groei zorgvuldig te volgen. Daling van een percentiel naar een lager percentiel, of een verandering van meer dan twee percentielen, is zorgwekkend en een teken dat er meer onderzoek naar de groei nodig is.
Groeicurves kunnen ook worden gebruikt om de volwassen lengte en het gewicht van een kind te voorspellen, zolang het maar in een redelijk constant tempo blijft groeien. Wanneer er een verandering in hun groeisnelheid optreedt, met een plotselinge toename of afname, is medisch onderzoek nodig.
Als je twijfelt over enig aspect van de groei van je baby, neem dan contact op met je dokter.
